‘Afval is een probleem van ons allemaal’

Het is een van de grootste ergernissen bij bewoners van Leeuwarden Oost: zwerfvuil, gedumpt grofvuil en bijzet van vuilniszakken. Als partner van het programma Leeuwarden Oost zoekt Omrin samen met de Gemeente Leeuwarden en de inwoners naar manieren om dit deel van de stad schoner te krijgen. Tegelijk is het een grillig probleem, dat lastig is om aan te pakken. Bewoners ergeren zich aan het afval, maar veroorzaken het tegelijkertijd ook. Een uitdagende tegenstelling. We kunnen het niet alleen oplossen. Daar is ook de hulp en de inzet van de bewoners zelf bij nodig.

Rommel

Overal in Leeuwarden komt het voor dat mensen rommel achterlaten waar dat niet hoort. Maar het klopt dat het probleem in Leeuwarden Oost erger is, vertelt Elske. “Ongeveer 80 procent van de hotspots in Leeuwarden zijn daar”. Dat ligt lang niet altijd aan de bewoners zelf, zegt ze daar meteen bij. “Er is weinig ruimte. Er wonen relatief veel mensen op een kleiner oppervlak. Niet iedereen heeft een auto, zodat het lastiger is om naar de milieustraat te gaan.”

Afval dumpen

In sommige wijken van Leeuwarden Oost klagen bewoners erover dat mensen uit andere (vaak rijkere) wijken hun grofvuil bij hun op straat komen dumpen. Ook dat komt voor, erkent ze. Het zijn alleen wel uitzonderingen. Tegelijk is er ook bij veel bewoners zelf nog veel onbekend over hoe, waar en wanneer ze hun afval kwijt kunnen. Hierdoor kijken ze naar wat de buurtgenoten doen en blijven verkeerde gewoontes bestaan. “Afval is een probleem van ons allemaal.”

Afvalcoaches

We helpen bewoners door ze proactief op te zoeken. Onze afvalcoaches bellen bijvoorbeeld bij mensen thuis aan om ze op de hoogte te brengen van de afvalregels in Leeuwarden. Verder staan we regelmatig op lokale evenementen in de wijken, zoals de buurtexpeditie in Heechterp-Schieringen.

Schone leefomgeving

Het is tegelijk wel heel belangrijk dat de straat netjes blijft, zegt Elske. “Als de leefomgeving schoon is, gaan mensen zich ernaar gedragen.” Het Netheidsteams gaat vaak de hotspots langs, vertelt Elske: “Als er een melding binnenkomt van gedumpt grofvuil of bijzet, dan ruimt Omrin het zo snel mogelijk op. ”

Zwerfvuil in het groen pakt de gemeente aan, vertelt Elske. Maar natuurlijk houden Omrin en de gemeente elkaar goed op de hoogte als ze rommel aantreffen. “Die samenwerking gaat heel goed. We schakelen heel snel.”

Bewustwording

Maar Omrin en de gemeente kunnen het niet alleen. Elskes werk bestaat er uit om inwoners te helpen om zich bewust te worden wat ze zelf kunnen doen. Dat doet ze het liefst op een positieve manier. Met een eigen recycletour, door afvalcoaches in te zetten en door bewoners zoveel mogelijk te betrekken. Bijvoorbeeld door met ze in gesprek te gaan. Elske: “Als je meerdere verschillende dingen doet, werkt dat beter dan één idee.”

Stickeractie

Zo was er laatst een stickeractie bij grofvuil en bijzet dat bij de afvalcontainers was gedumpt. “De boodschap was: het is bijna goed!”, zegt Elske. “Want mensen hadden wel de moeite genomen om hun afval daar te plaatsen waar het opgehaald zou worden. Maar toch is het de bedoeling dat je het naar de milieustraat brengt Dat stond er dus ook: breng mij gratis naar de milieustraat.”

Grofvuil gratis laten ophalen

Inwoners kunnen twee keer hun grofvuil gratis laten ophalen en het twee keer gratis naar de milieustraat brengen. Gescheiden afval, zoals hout, matrassen, elektrische apparaten, gips etc kun je altijd gratis naar de milieustraat brengen. Sloop die oude stoel dus uit elkaar, want het hout kan in de houtbak en het metaal in de metaalbak. Hierdoor kan de stoel beter gerecycled worden en is de bewoner goedkoper uit.

Afvalcontainer adopteren

Ook hebben veertig mensen in Leeuwarden (vooral in Oost) een eigen afvalcontainer geadopteerd. Zij houden een oog in het zeil en zorgen dat het rondom de container netjes blijft. “Zij zijn extra ogen en oren in de wijk. Ze zien het bijvoorbeeld ook als een ondernemer iets bijplaatst en dat is niet de bedoeling. Daar sturen we dan een afvalcoach op af om in gesprek te gaan.”

Toch blijft de aanpak van zwerfvuil en het dumpen van afval heel lastig. “Grofvuil is écht de uitdaging. Het is heel lastig te handhaven, maar het is echt de bedoeling dat dat naar de milieustraat gaat of dat je het aanmeldt om te laten ophalen. Daar kunnen we het recyclen of zelfs hergebruiken.”

Nieuw afvalbeleid

Want uiteindelijk is het ook de bedoeling dat het afval niet alleen wordt opgeruimd, maar ook zoveel mogelijk gescheiden en hergebruikt. Om die reden betalen inwoners van Leeuwarders sinds 1 januari ook per kilo ‘grijs’ afval, om het scheiden van afval te bevorderen.

In Leeuwarden Oost waren daarover wel zorgen, omdat veel bewoners bang waren dat meer mensen illegaal zouden dumpen, om te vermijden dat ze meer zouden betalen voor hun afval.

Maar hoe loopt het tot dusver? Ook dat is een ingewikkeld verhaal, vertelt Elske. Ook voor de invoering van het nieuwe afvalbeleid zagen we al jarenlang afval op straat. Maar dat zien we overal in Nederland, ook waar het afvalbeleid níet is veranderd. Hoe dat kan?”

Schonere wijk

Verder is Elske vooral tevreden: “Als je kijkt naar het totale beeld in Leeuwarden, dan gaat het eigenlijk heel goed. Afval wordt veel beter gescheiden en dat is het doel. Mensen zien ook dat er voor hun winst valt te halen als ze beter scheiden. We hebben maar één aarde, en die is niet oneindig. Je ziet dan mensen steeds meer de urgentie voelen. Hopelijk helpt Programma Leeuwarden Oost om met zijn allen die laatste stap te zetten, naar een schonere wijk. ”